Bijna negentig procent van de parochies in Limburg heeft regelmatig contact met een basisschool. In de meeste gevallen gaat het om de voorbereiding op sacramenten als eerste communie en vormsel. Daarnaast organiseert ongeveer een derde van de parochies rond feesten als Kerstmis en Pasen samen met de school een viering. Dit betekent dat er aan de basis een goed contact bestaat tussen de kerk en het hoofdzakelijk katholieke onderwijs.
Dat blijkt uit een enquête die het Kaski in opdracht het bisdom Roermond heeft uitgevoerd. Het Kaski is een landelijk onderzoekscentrum voor religie en samenleving. Voor de enquête werden 290 parochies in Limburg aangeschreven. Daarvan heeft meer dan de helft de vragenlijst ingevuld, wat een zeer hoge respons is voor dit soort enquêtes.
Het bisdom had het Kaski gevraagd te onderzoeken wat er in Limburgse parochies gebeurt op het gebied van catechese en evangelisatie. Een kwart van de parochies blijkt met enige regelmaat lessen op plaatselijke basisschool te verzorgen. Meestal betreft het katholieke scholen, soms ook het openbaar onderwijs. De lessen worden in bijna alle gevallen gegeven voor de parochiepriester.
Uit de enquête blijkt verder dat negentig procent van de parochies in Limburg in parochieverband actief aan catechese doet. Dit betreft ook weer hoofdzakelijk de voorbereiding op sacramenten. Driekwart van de parochies organiseert doopvoorbereiding, zeventig procent zegt huwelijksvoorbereiding aan te bieden, zestig procent houdt ook buiten school voorbereidende bijeenkomsten voor de Eerste Communie en het vormsel. Doorlopende catechese en volwassenencatechese komen veel minder voor, slechts een op de vijf parochies houdt zich hiermee bezig.
Opvallend is ook dat veel parochies voor hun catecheselessen zelf ontwikkelde materialen gebruiken en maar beperkt gebruik maken van bestaande methodes. Overigens vindt veertig procent van de parochies dat ze méér aan catechese zouden moeten doen. Zestig procent geeft aan te weinig vrijwilligers hiervoor te hebben.
Ook op het gebied van jongerenpastoraat gebeurt er in parochies het een en ander, zo blijkt uit de enquête. In ongeveer een derde van de parochies bestaan groepen of zangkoren voor kinderen en jongeren. Wat betreft de bekendheid van activiteiten van het bisdom voor jongeren, geeft ongeveer de helft tot twee derde van de parochies aan de activiteiten te kennen, maar slechts een klein percentage neemt hier ook daadwerkelijk aan deel. Waarom dat zo is, is in de enquête niet gevraagd.
In het onderzoek is ook gekeken naar activiteiten van parochies voor ouders en jonge stellen. Meer dan zestig procent van de parochies zegt regelmatig gezinsmissen te organiseren. Bijna de helft van de parochies heeft ontmoetingen met ouders van communicanten.
Als antwoord op de vraag naar activiteiten op het gebied van evangelisatie, scoren vooral bedevaarten erg hoog. Van de ondervraagde parochies zegt vierenzestig procent bedevaarten erg belangrijk te vinden. Bijna de helft van de parochies noemt de openstelling van het kerkgebouw als een belangrijke evangeliserende activiteit. Opvallend is dat de inzet van social media ook erg hoog scoort als het om evangelisatie gaat (eenenveertig procent). Andere evangelisatie-activiteiten als vormingsavonden voor randkerkelijken of straatevangelisatie scoren nauwelijks onder Limburgse parochies.
Gevraagd naar de gewenste ondersteuning door het bisdom geeft ongeveer zestig procent van de parochies aan vooral behoefte te hebben aan hulp bij het organiseren van activiteiten voor jongeren, jonge ouders en gezinnen.
Zie ook interview met bisschoppelijk gedelegeerde voor het katholiek basisonderwijs John Marx
Dat negentig procent van de parochies in Limburg contact heeft met een basisschool is uniek voor Nederland. Dat zegt John Marx, bisschoppelijk gedelegeerde voor het katholiek basisonderwijs en verantwoordelijke voor catechese bij het bisdom Roermond. Marx heeft namens de Pastorale Diensten van het bisdom de Kaski-enquête begeleid, waaruit deze gegevens blijken.
Waarom is de enquête uitgeschreven?
“We hoorden van collega’s in andere bisdommen dat daar nauwelijks meer contact bestaat tussen de parochies en de basisscholen en we wilden weten of dat in Limburg ook het geval is. We hadden namelijk het idee dat het hier heel anders is. Dat blijkt gelukkig ook zo te zijn. De meeste parochies hebben op de een of andere contact met een basisschool. De mate waarin verschilt van alléén een jaarlijkse kerstviering tot en met pastoors elke week op school catechese geven. Maar het betekent dat negentig procent van de parochies in Limburg het belangrijk vindt om contact te houden met de plaatselijke school. Dat is uniek voor Nederland.”
Waarom is dat belangrijk?
“Omdat de school een belangrijke plaats is om op een gestructureerde manier catechese te geven. Ook al gebeurt het niet overal even intensief en ook al weten we dat sommige parochies klagen over de school en de school over de parochie, tegelijkertijd knippen ze het lijntje niet door en houden ze contact. Dat is belangrijk.”
Uit het onderzoek blijkt ook dat het contact vaak alleen via de parochiepriester loopt. Is dat een goede of slechte ontwikkeling?
“Daar kun je op twee manieren tegenaan kijken. Enerzijds is het goed dat de priesters zoveel energie steken in het contact met de school, want dat betekent dat de kinderen en de docenten hem kennen en weten wat een priester is en doet. En de priester leert de school goed kennen. Dat is positief. Anderzijds hoort catechese een brede opdracht van de hele geloofsgemeenschap te zijn, dus niet alleen van de priester, maar ook van de school zelf. En wat gebeurt er als een priester weggaat? Wie neem het dan over? Het is niet goed als het contact tussen school en parochie alleen maar persoonsgebonden is. Dus daar zitten twee kanten aan.”
Als we alle scholen zouden vragen of ze contact met een parochie hebben, zou daar dan hetzelfde antwoord uitkomen?
“Goede vraag. Daar is in deze enquête niet naar gekeken. Maar het zou raar zijn als er een ander antwoord uit zou komen.”
Uit de enquête blijkt dat parochies zelf meer aan catechese willen doen, maar dat ze er eigenlijk te weinig vrijwilligers voor hebben. Is daar wat aan te doen?
“Wat wij vanuit het bisdom kunnen doen, is gereedschappen aanreiken om met de inzet van beperkte middelen zoveel mogelijk mensen te bereiken. Het catecheseproject Licht op ons Pad, dat we nog niet zo lang geleden hebben uitgebracht, leent zich daar uitstekend voor. Het kan in alle situaties ingezet worden en ook vrijwilligers zonder specifieke opleiding kunnen ermee aan de slag.”
Maar de enquête geeft ook aan dat parochies het liefst zelfgemaakte projecten gebruiken.
“Dat klopt. Men is blijkbaar erg verknocht aan het eigen materiaal. Dat heeft vaak ook praktische redenen. Maar toen we een jaar of tien geleden zo’n enquête hielden, was het commentaar dat er geen goede methode beschikbaar was. Die is er nu wel, dus dat argument kan niemand meer gebruiken. De parochies die het Licht op ons Pad gebruiken, zijn er erg enthousiast over.”
Wat kunnen de pastorale afdelingen van het bisdom met de uitslag van de enquête?
“Sommige antwoorden zijn multi-interpretabel. Dat betekent dat we ze eerst goed moeten analyseren. Maar een duidelijke conclusie is in ieder geval dat we niet te veel centraal moeten willen regelen, want daar is bij parochies geen behoefte aan. De uitslag van de enquête wordt ook in allerlei overleggremia, zoals de DPR en de dekensvergadering besproken. Dat betekent dat het onderwerp catechese, geloofsoverdracht en de relatie met het onderwijs weer op de agenda komt en dat is een goede zaak. We willen de enquête ook in de priestervergaderingen van de dekenaten gaan bespreken. Ik hoop dat die gesprekken voldoende ideeën opleveren om een beleidsadvies aan de nieuwe bisschop te kunnen aanreiken.”
De inventarisatie van het roerend religieus erfgoed in Limburg, die in de vorige uitgave van het Infobulletin werd aangekondigd, is deze week officieel gestart. Met het uploaden van de eerste foto in de database heeft gedeputeerde Hubert Mackus afgelopen dinsdag in de kerk van Genhout de aftrap voor het project gegeven.
Bij de bijeenkomst waren onder meer vertegenwoordigers van diverse kerkbesturen, het bisdom, de Protestantse Kerk Nederland, de synagoge van Maastricht, monumentenorganisaties, Museum Catharijneconvent en diverse andere belanghebbenden aanwezig. Als openingslocatie was de kerk in Genhout gekozen, omdat veel Limburgse kunstenaars in deze kerk hun sporen hebben achtergelaten. Boven hebben de paters Montfortanen hier een uitgebreide collectie roerend religieus erfgoed ondergebracht.
De komende drie jaar worden in alle katholieke en protestantse kerken in Limburg én in de synagoge van Maastricht alle waardevolle religieuze voorwerpen geïnventariseerd en gedocumenteerd. Van diverse kanten werd uitgesproken dat dit een heel goede zaak is. Ook worden eventuele schades aan objecten en mogelijke bedreigingen van het binnenklimaat van de kerkgebouwen opgenomen. Tegelijkertijd wordt bekeken hoe de verhalen áchter de voorwerpen ook bewaard kunnen blijven.
De projectmedewerkers Sander van Daal en Lennart Willems zijn inmiddels met hun werk gestart in het dekenaat Thorn. Tijdens de startbijeenkomst konden zij al enkele interessante resultaten van hun werk laten zien.
Veel respons
De oproep om vrijwilligers te vinden die dit project willen ondersteunen, heeft veel respons opgeleverd. Bij de projectmedewerkers zijn enkele tientallen reacties binnengekomen. Met de betrokkenen wordt overlegd waar en op welke wijze zij voor het project kunnen worden ingezet.
Zaterdag 10 juni werden in de kathedraal in Roermond twee nieuwe priesters gewijd.
Op initiatief van de Raad van Kerken wordt in het weekend van 9 en 10 september in de Nederlandse kerken een actie gehouden om mensen uit te nodigen om weer naar de kerk te gaan. De bedoeling is dat kerkgangers hun familie, buren, vrienden of bekenden uitnodigen om weer een keer mee te gaan. Het project staat in Engeland bekend onder de naam ‘Back to Church’. De Nederlandse Bisschoppenconferentie nodigt parochies uit om van harte aan dit project deel te nemen.
Voor wie lang niet in de kerk is geweest, is de drempel om te gaan vaak hoog. Een uitnodiging om met iemand mee te gaan, kan helpen deze drempel te nemen. In Engeland is gebleken dat vijftien procent van de genodigden uiteindelijk naar de kerk blijft komen. Ook blijkt dat het iets met trouwe kerkgangers doet als ze iemand meevragen en deze persoon de uitnodiging daadwerkelijk aanneemt. “Dat geeft de gemeenschap een positieve impuls,” aldus de bedenker van de actie.
Er is momenteel een boekje in voorbereiding met basisinformatie over het Rooms-Katholieke geloof. Dit wordt door uitgeverij Adveniat geproduceerd en kan op 9 en 10 september aan de genodigden worden uitgedeeld. De Nederlandse bisschoppen staan positief tegenover het project Back to Church en hopen dat dit veel mensen een kans biedt om de kennismaking met de Kerk en het geloof te hernieuwen. Parochies kunnen zelf beslissen of ze mee willen doen en zich daarvoor dan aanmelden via de site. Informatie voor parochies is te vinden via mediapartner
Interesse om theologie te studeren? Beroepsmatig of uit persoonlijke interesse? Zaterdag 17 juni houdt het Theologisch Instituut Rolduc een informatie-ochtend.
Meer informatie
Traditiegetrouw trekt op de tweede zondag na Pinksteren in parochies de Sacramentsprocessie uit.
Meer weten over Sacramentsdag
Voor aanstaande echtparen die de huwelijksvoorbereiding in hun eigen parochie gemist hebben start vandaag de bezemcursus.
Meer informatie
Vanmiddag vergadert de priesterraad van het bisdom in Roermond.
De parochies van het dekenaat Thorn ontvangen bisschop Frans Wiertz
Meer informatie