door Matheu Bemelmans
Ze hebben er lang op gewacht. Veel voor gebeden ook. Op zaterdag 5 mei mogen de Zusters van het Arme Kind Jezus dan toch eindelijk beleven dat hun stichteres Clara Fey in de Dom in Aken zalig wordt verklaard. “Dat we dit nog mogen meemaken.” “Het is een genade.” “Ik voel alleen maar grote dankbaarheid.”
Ooit waren ze in Nederland met meer dan 260. Nu zijn ze nog met dertien. De meesten zijn op leeftijd. En het geheugen laat hen soms ook in de steek. Maar als de zaligverklaring van Moeder Clara ter sprake komt, stralen zuster Clara Agneta Notermans, Maria Xaveria Bisschoff en zuster Herlindis Stuijt als jongedames. Ze zijn door hun aanzienlijk jongere medezuster Marie-Anne Voermans uitgenodigd om hun verhaal te doen. In het paviljoen van kloosterbejaardenoord de Beyart in Maastricht, waar de zusters sinds zes jaar wonen, vertellen ze graag over hun leven, hun werk en natuurlijk over hun stichteres Clara Fey.
“Moeder Clara is voor mij als een geestelijke moeder,” zegt zuster Herlindis. “Ik voel me haar geestelijke dochter. Zij wijst mij de weg naar Jezus. Dat was ook een uitspraak van haar: alles voor Jezus en Jezus alleen.” Zuster Maria Xaveria knikt. “Moeder Clara heeft ons een geestelijke oefening nagelaten: voor je iets zegt of doet, vraag je af wat Jezus in die situatie zou hebben gezegd of gedaan. Keer naar binnen en heb eerst even contact met Jezus. Daar komt onze lijfspreuk ook vandaag: manete in me: blijf in mij,” zegt ze op het kruisje met die tekst wijzend, dat alle zusters dragen. “Moeder Clara was een heel rustig persoon met een vast vertrouwen dat God ons leidt,” merkt zuster Clara Agneta op.
De zusters praten over hun stichteres alsof ze haar persoonlijk gekend hebben. Dat is niet het geval, want Clara Fey overleed al in 1894. Maar binnen de congregatie is ze altijd blijven voortleven. Ook in het klooster in Maastricht hangt in elke kamer wel een portret van haar. “Ze moet een enorm charisma hebben gehad,” legt provinciaal-overste zuster Marie-Anne uit. “De congregatie is in de 19e eeuw door vier zusters gesticht, maar Clara werd direct door iedereen als de natuurlijke leider gezien.” Zuster Clara Agneta bevestigt dit: “Ze had overwicht. De kinderen luisterden ook goed naar haar.”
Inzet voor kinderen
Daarmee doelt de zuster op de vele straatkinderen die Clara Fey en haar medezusters in Aken opvingen. “Hier staat het,” zegt zuster Herlindis die er een dik boek over de geschiedenis van de congregatie bij gepakt heeft. “Er waren in die tijd honderden straatkinderen in Aken en maar één armenschool voor jongens,” leest ze voor. “Moeder Clara was in 1837 de eerste in Duitsland die een school voor arme meisjes oprichtte,” vult zuster Clara Agneta aan. “Ze was toen pas een jaar of 20. Kun je nagaan wat voor sterke persoonlijkheid ze moet zijn geweest. Ze moet iets uitgestraald hebben dat mensen raakte.”
Als Clara Fey nu geleefd zou hebben, zou ze zich zeker weer in gezet hebben voor het geestelijk welzijn van kinderen.
De liefde en de zorg voor kinderen heeft Clara Fey duidelijk op haar zusters overgedragen. De congregatie is altijd actief geweest in het onderwijs en in kindertehuizen. Verspreid door het hele land zijn de Zusters van het Arme Kind Jezus in meer dan tien steden actief geweest. De meeste zusters hebben ook een pedagogische opleiding gehad. “Ik heb lesgegeven in IJmuiden, Castricum, Slagharen, Hoogeveen en Maastricht,” somt zuster Maria Xaveria de plekken op waar ze gewerkt heeft. “Meestal begonnen we ergens met een kleuterschool en later kwam er ook een lagere school bij. In Maastricht hadden we zelfs drie vestigingen.” De congregatie had ook huizen in Dordrecht, Den Haag, Cadier en Keer, Swalmen, Roermond en Simpelveld.
Kunstenaressen
Die laatste plaats speelt een bijzondere rol in de geschiedenis van de congregatie, omdat dit van 1878 tot 2012 de hoofdvestiging van de Zusters van het Arme Kind Jezus was. Het voormalige klooster wordt nu verbouwd tot het museum ‘De schat van Simpelveld’. “De benedenverdieping is helemaal opgeknapt,” vertelt zuster Marie-Anne enthousiast, terwijl haar medezusters geboeid meeluisteren. “Er is een expositie ingericht over de geschiedenis van de congregatie en over het zaligverklaringsproces. Het is heel mooi gedaan, je weet niet wat je ziet.”
“En de paramenten en de beelden, zijn die er ook?” vraagt zuster Herlindis geïnteresseerd. Haar overste knikt bevestigend: “Ja, die zijn er ook.” De zusters doelen daarmee op een bijzonder activiteit van hun congregatie. “De zusters ontdekten al snel dat scholen oprichten geld kost. Om inkomsten te krijgen, gingen ze liturgische gewaden borduren,” legt zuster Marie-Anne uit. “Dat groeide uit tot een compleet naaiatelier, met een eigen ontwerpstudio. De zusters die daar werkten, hoefden niet in de keuken of de wasserij te hulpen. Ze mochten namelijk geen ruwe handen krijgen, want dan konden ze niet meer met gouddraad borduren.” Zuster Clara Agneta, die maar dan 45 jaar provinciaal overste was, vult aan. “Tot in Frankrijk toe werden onze kazuifels, koormantels en velums aan parochies geleverd. Oh, onze zusters hebben prachtige dingen gemaakt.” In het museum zijn daarvan straks voorbeelden te zien.
“Die beelden was een ander verhaal,” vervolgt zuster Marie-Anne. “Sommige medezusters waren echte kunstenaressen. Een van hen maakte eens een wassenbeeld van het kind Jezus voor een kerststal. Dat sprak blijkbaar zo aan, dat er daarna ook honderden wassenbeelden voor kerken en andere kloosters zijn gemaakt.” Ook een deel van die collectie is in het museum te zien.
Actueel
Is de erfenis van Clara Fey daarmee definitief tot museumstuk verklaard? Zuster Marie-Anne wil er niets van weten. “In Nederland zijn we misschien heel klein geworden, maar wereldwijd zijn er meer dan 450 zusters. Velen van hen zetten zich nog altijd in voor kinderen. In Indonesië hebben we veel jonge zusters en in Letland en Peru ook.” Dan heel fel. “Dat is maar goed ook, want er is nog veel mis met de levensomstandigheden van kinderen. Er is veel kinderarbeid en moderne slavernij. Ook in Europa, zelfs in Nederland. Al die kinderen die opgroeien in gebroken gezinnen. Er is werk zat voor ons. Als Clara Fey nu geleefd zou hebben, zou ze zich zeker weer in gezet hebben voor het geestelijk welzijn van kinderen. Haar idealen zijn nog steeds actueel.”
Sluit je aan! Dat is dit jaar het thema van de wereldgebedsdag voor roepingen in het weekeinde van 21 en 22 april. In alle bisdommen in Nederland wordt dat weekeinde aandacht gevraagd voor roepingen tot het priesterschap, het diaconaat en het religieuze leven. Ook in het bisdom Roermond zijn er diverse activiteiten en gebedsbijeenkomsten.
Diocesaan administrator mgr. Hub Schnackers heeft bij gelegenheid van Roepingenzondag een brief over roepingen geschreven, die in dat weekeinde in alle parochies in Limburg wordt voorgelezen of op een andere wijze gecommuniceerd. Ook wordt er op zaterdag 21 en zondag 22 april in alle kerken in Limburg gecollecteerd voor de priesteropleiding.
Ons bisdom kent twee stichtingen die zich inzetten voor de financiering van de opleiding priesters: de Paredis Stichting en de Stichting Studiefonds Priesteropleiding Bisdom Roermond (SPO). Zie voor meer informatie over deze tweede stichting het interview met penningmeester Jules Hendriks
In het weekeinde van 21 en 22 april wordt in de parochiekerken in Limburg extra aandacht gevraagd voor roepingen tot het priesterschap en het religieuze leven. Roepingenzondag is ook een goede aanleiding om eens te kijken naar de materiële kant van de priesterstudie. Want er is veel geld voor nodig. Onder andere voor de maandelijkse toelage aan studenten van de stichting Studiefonds Priesteropleiding.
De priesteropleiding van het bisdom Roermond in Rolduc floreert. Mede dankzij de inspanningen van emeritus-bisschop Frans Wiertz telt de opleiding momenteel 45 studenten. Voor het nieuwe studiejaar hebben zich alweer diverse nieuwe kandidaten gemeld. Het Grootseminarie Rolduc in Kerkrade is daarmee de grootste priesteropleiding van Nederland. “Dat de opleiding veel studenten heeft, is een positieve ontwikkeling. Maar het brengt ook veel kosten me zich mee,” zegt penningmeester Jules Hendriks van de Stichting Studiefonds Priesteropleiding Bisdom Roermond (SPO). Zijn stichting is een van de twee bronnen, waaruit de opleiding van priesters in Limburg wordt betaald.
Bekend bij veel mensen is de Paredis Stichting. “Deze ondersteunt de facilitaire kant van het grootseminarie Rolduc: het gebouw en andere opleidingsfaciliteiten,” legt Hendriks uit. “De rol van SPO is minder bekend. Wij geven studietoelagen aan de studenten van zowel het grootseminarie Rolduc in Kerkrade als het grootseminarie Redemptoris Mater in Cadier en Keer. Je zou ons een particuliere studiefinanciering kunnen noemen,” aldus de oud-wethouder van Sittard.
De seminaristen die in Limburg hun priesteropleiding volgen, kunnen van SPO een maandelijkse bijdrage krijgen om hun opleiding en andere kosten te betalen. Net als bij de ‘echte’ studiefinanciering wordt die bijdrage verstrekt in de vorm van een lening. Priesters die na hun wijding minstens tien jaar in het bisdom Roermond blijven werken, krijgen die lening kwijtgescholden. Gaan ze vóór die tijd ergens anders aan de slag, dan moeten ze het bedrag helemaal of gedeeltelijk terugbetalen. “Dat is niet meer dan billijk,” vindt Hendriks. “Je krijgt een opleiding op universitair niveau en dat is natuurlijk niet gratis. Maar als de priesters in Limburg blijven werken, krijgen de Limburgse parochies er ook iets voor terug.”
Dat brengt het gesprek op de vraag hoe SPO aan haar geld komt? Hendriks: “Het grootseminarie is een particuliere opleiding zonder overheidsfinanciering. Dat betekent dat we volledig afhankelijk zijn van giften.” SPO krijgt jaarlijks een bijdrage van enkele kerkelijke instanties. Daarnaast is de stichting steeds op zoek naar particulieren of instellingen die een donatie willen doen. “In het verleden kenden veel parochies een lokaal fonds voor hun eigen priesterstudenten. Omdat ze al jaren geen eigen seminaristen meer hadden, hebben sommige parochies ervoor gekozen om dat geld bij SPO onder te brengen. Op die manier wordt het toch gebruikt voor het doel waarvoor het ooit bij elkaar gebracht is: de opleiding van priesters.”
Hendriks hoopt dat meer parochies die nog zo’n eigen fonds hebben dit voorbeeld willen volgen. Maar ook particulieren of bijvoorbeeld emeriti-priesters wil hij oproepen om SPO financieel te ondersteunen of in hun testament op te nemen. “We hebben echt nieuwe inkomsten nodig, want momenteel teren we flink in op ons vermogen,” zegt Hendriks. “Het klinkt misschien gek voor een penningmeester, maar erg vind ik dat overigens niet. Het wil namelijk zeggen dat we veel priesterstudenten hebben. En dat is een goede zaak. Maar om toekomstige studenten ook te kunnen blijven onderhouden, zijn nieuwe donateurs wel noodzakelijk.”
Bijdragen voor de stichting Studiefonds Priesteropleiding (SPO) Bisdom Roermond zijn van harte welkom op rekeningnummer IBAN: NL14ABNA0231425139
SPO is officieel erkend als ANBI-instelling. Dat betekent dat giften fiscaal aftrekbaar zijn. Wilt u een periodieke schenking doen aan SPO of de stichting opnemen in uw testament, neem dan contact op met: P. Bastings 0475-386769 of
Foto: John Peters
De nieuwe parochieautomatisering die binnenkort wordt ingevoerd, moet het werk van parochies vooral eenvoudiger maken. Dat was de boodschap die op 19 maart in Roermond werd gegeven tijdens een informatiedag voor kerkbesturen en parochievrijwilligers. De nieuwe programma’s DocBase en ExactOnline zijn veel gebruiksvriendelijker dan het huidige Navision.
Zo’n driehonderd vertegenwoordigers van parochies waren op maandag 19 maart naar theater de Oranjerie in Roermond gekomen om bijgepraat te worden over de laatste ontwikkelingen op het gebied van automatisering voor parochies. Ze kregen daar van de economen van de bisdommen Roermond, Groningen-Leeuwarenden en Den Bosch te horen welke zaken op korte termijn voor alle parochies in Nederland gaan veranderen.
Aanleiding voor het invoeren van een nieuwe automatisering voor parochies is dat het huidige programma Navision verouderd is en vanaf 2019 helemaal stopt. Bovendien werd Navision door veel medewerkers van parochies als ingewikkeld ervaren. Dit kwam doordat het op maat gebouwd was, waardoor het steeds moeilijker was om updates te leveren. Daarom is nu besloten om met een al bestaand en gebruiksvriendelijk programma te gaan werken.
DocBase en ExactOnline
Voor wat betreft ledenadministratie en documentenbeheer is voor DocBase gekozen. Voor de financiële administratie is voor ExactOnline gekozen. Deze twee programma’s sluiten op elkaar aan. In het bisdom Roermond is afgesproken dat alle parochies zowel met DocBaes als met ExactOnline moeten gaan werken.
Tijdens de informatiedag op 19 maart werd getoond hoe beide programma’s werken. Volgens kenners is dat een stuk eenvoudiger dan het gebruik van Navision. Om parochievrijwilligers te helpen het systeem onder de knie te krijgen, zijn er in samenwerking met een educatieve uitgeverij zestig instructiefilmpjes gemaakt. Wie straks op een parochiekantoor of secretariaat met DocBase of ExactOnline aan de slag gaat, hoeft dus geen uitvoerige cursussen te volgen, maar kan per handeling een kort filmpje bekijken, waarin duidelijk wordt gedemonstreerd hoe een en ander functioneert. Daarnaast komen er ook meerdere helpdesks.
Privacywet
De vertegenwoordigers van parochies die op 19 maart naar Roermond waren gekomen, hoorden ook een uitvoerige uiteenzetting over de nieuwe privacyregels AVG, die vanaf eind mei van kracht worden. Het advies aan parochies luidde om op dit moment nog even niets te doen, omdat de bisschoppenconferentie bezig is om op landelijk niveau afspraken hierover te maken. Wel wordt alle parochies geadviseerd om nu alvast aan een goede ledenadministratie te werken, omdat het binnenkort verplicht is deze te hebben.
App
In verband hiermee wordt binnenkort ook de app Mijnrkk gelanceerd. Hiermee kan elke parochiaan inzien over welke gegevens de parochie over hem of haar beschikt en deze eventueel aanpassen. De app kan ook gebruikt worden om algemene informatie over de parochie te publiceren of berichten door te geven.
Meer informatie over de nieuwe parochieautomatisering is te lezen op de speciale website. Daar zijn ook de presentaties die tijdens de bijeenkomst op 19 maart gebruikt zijn, te downloaden. Parochies die al met de nieuwe automatisering aan de gang willen, kunnen zich hiervoor aanmelden.
Download presentaties 19 maart Website parochie-automatisering Aanmelden nieuwe automatisering
In de Franse bedevaartplaats Lourdes staan dit jaar jongeren centraal. Speciaal daarom biedt het Huis voor de Pelgrim uit Maastricht tijdens de herfstvakantie een gezinsbedevaart naar Lourdes aan. Ouders en kinderen die graag een keer naar Lourdes willen, zijn van harte welkom om mee te gaan.
Tijdens deze reis is er een aangepast programma, speciaal voor gezinnen met kinderen en jongeren, die samen Lourdes en omgeving kunnen verkennen. Ook parochiegroepen met kinderen zijn van harte welkom.
Omdat reizen voor gezinnen vaak duur is, biedt het Huis voor de Pelgrim deze gezinsreis tegen zéér interessante tarieven aan. Kijk voor meer informatie op de website of vraag de speciale brochure aan (043) 3215715.
Deskundigen uit binnen- en buitenland praten over menswaardig sterven
Meer info
Op de vierde zondag van Pasen vraagt de Kerk aandacht religieuze roepingen
Dankviering bij gelegenheid van de zaligverklaring van Clara Fey in de Remigiuskerk in Simpelved
Meer info
Hoogfeest van de Hemelvaart van de Heer
Vandaag is de feestdag van alle heilige bisschoppen van Maastricht
Alle misdienaars en leden van kinderkoren in Limburg zijn vandaag welkom voor een leuke dag in Maastrricht
Meer info