Vier Pasen. Onder dat motto zijn de gezamenlijke Nederlandse bisdommen een campagne gestart om gelovigen te helpen ondanks de lockdown de veertigdagentijd en Pasen bewust te beleven. Deze week is een speciale website online gegaan, die bezoekers de gelegenheid biedt ook thuis stil te staan bij de vastentijd en Pasen. De site helpt mensen ook om de eigen parochie te vinden.
De bisdommen zijn deze campagne gestart, omdat de kans groot is dat de huidige beperkende coronamaatregelen nog wel even zullen aanhouden. Dat betekent dat voor het tweede achtereenvolgende jaar Pasen anders gevierd moet worden. De campagne VierPasen wil net als de eerdere campagne VierKerstmis mensen helpen om het feest niet zomaar over te slaan, maar in kleine kring stil te staan bij de betekenis ervan.
Website
‘Jezus leeft, Hij is waarlijk opgestaan. Dat is de boodschap van Pasen. Dit willen we vieren en daar leven we veertig dagen lang naar toe’, zo opent de website vierpasen.nl. De website helpt bezoekers om de eigen parochie te vinden en om zo op de parochiewebsite te kunnen checken of er plek is bij een van de vieringen. Als de beschikbare plaatsen al zijn gereserveerd, is het vaak mogelijk om thuis mee te vieren via een livestream. Als ook dat niet kan, is er elke zondagochtend (en met Pasen ook de Paaswake op zaterdagavond) een eucharistieviering te zien op NPO2 bij KRO-NCRV.
Op vierpasen staan nog meer handige links en downloads. Zo is er een link naar de website van Vastenactie om in de veertig dagen voorbereidingstijd op Pasen ook iets te kunnen doen voor anderen. Ook is er een link naar liturgieboekjes die helpen om thuis mee te vieren op alle zondagen in de Veertigdagen- en Paastijd.
Bisschoppen geven uitleg
In de Goede Week worden op de website meerdere filmpjes gepubliceerd, waarin de bisschoppen persoonlijk uitleg geven bij belangrijke onderdelen van de Goede Week en Pasen. Verder is op de site de boodschap van paus Franciscus voor de Veertigdagentijd te vinden.
Op de website van het bisdom Roermond kunnen ook initiatieven van Limburgse parochies worden aangemeld, die als voorbeeld voor andere parochies kunnen dienen en tegelijkertijd laten zien hoe kerken zich inspannen om in deze coronatijd op afstand toch nabij te zijn.
Al heel wat jaren zijn februari en maart de maanden waarin er, op basis van een zesjarenplan, bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in Amersfoort subsidie kan worden aangevraagd voor de instandhouding van Rijksmonumentale kerkgebouwen.
Het betreft hier de Subsidieregeling Instandhouding Monumenten, kortweg SIM genoemd. Voorheen bestond deze regeling onder de naam Besluit Rijkssubsidiëring Instandhouding Monumenten (BRIM). Veel parochies die een Rijksmonumentaal kerkgebouw hebben maken al gebruik van deze regeling. Voor kerkbesturen die nog niet zo bekend zijn met deze regeling wordt deze hier kort samengevat en voorzien van een advies over de wijze waarop een en ander het beste kan worden aangepakt.
Subsidie vanuit de SIM-regeling is bedoeld ter medefinanciering van de kosten voor het verrichten van noodzakelijke subsidiabele onderhouds- en instandhoudingswerkzaamheden op basis van een zesjarig onderhouds-/instandhoudingsplan. Welke kosten allemaal als subsidiabel worden aangemerkt, is vastgelegd in de ‘leidraad subsidiabele instandhoudingskosten’. Denk daarbij in grote lijnen aan werkzaamheden die noodzakelijk zijn om het kerkgebouw wind- en waterdicht te houden om zo het casco constructief verantwoord in stand te houden.
Regeling
De omvang van een subsidie in het kader van de SIM-regeling voor een Rijksmonumentaal kerkgebouw is maximaal drie procent van de herbouwwaarde van het kerkgebouw. De herbouwwaarde staat vermeld op de polis van de opstalverzekering van het kerkgebouw. Om een voorbeeld te geven: stel dat de herbouwwaarde van een kerkgebouw 10 miljoen euro bedraagt, dan mogen de totale plankosten die voor subsidie in aanmerking komen maximaal € 300.000 inclusief BTW bedragen.
Nadat de SIM-aanvraag door de RCE is ontvangen en ontvankelijk is verklaard, begint het beoordelingsproces. Meestal ontvangen de aanvragers tegen eind augustus bericht over de vaststelling van de subsidiabele kosten door de RCE. Indien er voldoende budget is, gaat deze vaststelling vergezeld van een subsidiebeschikking. Die laatste bedraagt op dit moment 60 procent van de subsidiabele kosten. Met andere woorden: 60 procent van de subsidiabel gestelde kosten wordt vergoed door subsidie van de RCE.
Wanneer de RCE onvoldoende budget heeft, wordt de volgende keuzevolgorde gehanteerd:
- Monumenten die voorkomen op de werelderfgoedlijst
- Monumenten die in eigendom zijn bij een Professionele Organisatie voor Monumentenbehoud (POM). Dat zijn organisaties die meer dan twintig Rijksmonumenten in eigendom hebben.
- Overigemonumenten waarbij de plannen met de laagste subsidiabele kosten als eerste worden gehonoreerd.
Co-financiering
Indien de parochie een subsidiebeschikking ontvangt in het kader van de SIM-regeling kan er op basis van die beschikking ook een subsidie worden aangevraagd bij de provincie Limburg. Dit kan in het kader van de zogenaamde Monulisaregeling. Op basis van die Rijksbeschikking verstrekt de provincie dan ook nog eens 15 procent subsidie voor de door de RCE subsidiabel gestelde kosten.
Daarnaast is het raadzaam om op basis van het plan en de ontvangen Rijksbeschikking ook een verzoek tot subsidie in te dienen bij de eigen gemeente. Dit spreekt voor zich als er een gemeentelijke verordening is, waar mogelijk een beroep op kan worden gedaan. Naar ook als die er niet is, is het altijd raadzaam zich met een schriftelijk verzoek te wenden tot het College van B & W. Tot slot kan er, in bepaalde gevallen, wellicht ook nog aanspraak worden gemaakt op private fondsen om zo het eigen aandeel in de financiële dekking van de totale kosten te verlichten.
Natuurlijk omvat de SIM-regeling veel meer dan hier in grote lijn wordt uitgelegd en zijn er in bepaalde situaties specifieke mogelijkheden, waar gebruik van kan worden gemaakt. Om van al die mogelijkheden zo optimaal mogelijk gebruik te maken, is het verstandig dat eigenaren/kerkbesturen zich bij het opstellen en verzorgen van de subsidieaanvragen – maar ook bij de voorbereiding van de uitvoering en latere begeleiding van de uitvoering en de formele administratieve afwikkeling – laten bijstaan door een externe professional met uitgebreide kennis over monumentenzorg, die alle ins en outs van de regeling van haver tot gort kent.
Externe hulp
Daarbij is het ook heel erg belangrijk dat die externe professional, in goed overleg met eigenaren/kerkbesturen, de juiste prioriteiten kan stellen. Er zal niet alleen naar de bouwkundige noodzaak gekeken moeten worden, maar ook naar de beleidsmatige en financiële aspecten (zoals een sluitende financiële dekking) gedurende het hele proces van het opstellen van het plan tot de uiteindelijke eindverantwoording. De kosten voor het inschakelen van een externe professional zijn eveneens subsidiabel. Een belangrijk advies aan kerkbesturen luidt ook om voorafgaande aan het inzetten van een SIM-traject altijd eerst even overleg te plegen met de afdeling bouwzaken van het bisdom.
Parochies die naar aanleiding van dit artikel specifieke vragen hebben of een nadere toelichting willen ontvangen, kunnen daarvoor contact opnemen met Michel Van Sloun, senior-bouwadviseur van het bisdom Roermond, bereikbaar via 0475-386783, 06-53213660 of stuur e-mail
De campagne van de Vastenactie – die deze week is begonnen – zet in op online collecteren. Vanwege de lockdown zijn andere vormen van fondswerving een stuk ingewikkelder geworden. Vlak voor carnaval hebben alle parochies en missionaire werkgroepen een brief gekregen met instructies hoe ze een onlinecollectebus kunnen aanmaken.
De campagne van Vastenactie loopt elk jaar van Aswoensdag tot en met Pasen. Vorig jaar was de campagne net begonnen, toen de coronapandemie uitbrak. Geplande activiteiten zoals presentaties, themavieringen, projecten op scholen of solidariteitsmaaltijden moesten op het laatste moment worden afgezegd. Dit jaar ziet het ernaar uit dat er nog minstens de hele vastenperiode beperkende maatregelen zullen gelden. Dat betekent dat er weer geen campagnebijeenkomsten kunnen plaatsvinden. Zolang er in kerkdiensten niet meer dan dertig mensen aanwezig mogen zijn, biedt collecteren in kerken ook maar weinig mogelijkheden.
Om die reden zet het Missiebureau Roermond dit jaar in op onlinecollectebussen. Op een speciale website kunnen parochies of MOV-groepen zelf een collectebus aanmaken. De link naar de online collectebus kan vervolgens gedeeld worden op websites en social media. Het is zelfs mogelijk om vanuit de collectebuspagina een ‘tikkie’ te sturen. Afgelopen jaar is al op bescheiden schaal hiermee geëxperimenteerd en het systeem werkt goed. Het Missiebureau hoopt dat dit jaar meer parochies hiervan gebruik maken, omdat het mogelijkheden biedt om ondanks de lockdown toch geld in te zamelen voor de noden waarvoor Vastenactie zich inzet. Deze zijn door de pandemie zeker niet minder geworden.
De campagne van de Vastenactie richt zich dit jaar op beter onderwijs in ontwikkelingslanden. Met name beroepsonderwijs en opleidingen voor ondernemerschap kunnen mensen in moeilijke omstandigheden in staat stellen om hun eigen inkomen te verwerven. De afgelopen jaren hebben al heel wat mensen in zuidelijke landen met hulp van Vastenactie een beroepsopleiding kunnen volgen en kregen meer dan tienduizend jongeren basis- of voortgezet onderwijs. Met het campagnethema ‘Werken aan je toekomst’ draagt Vastenactie opnieuw bij aan twee van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (VN) voor 2030: goed onderwijs en eerlijk werk voor iedereen.
Vastenactie steunt projecten die verschillende vormen van voortgezet onderwijs beschikbaar en toegankelijk maken voor mensen in ontwikkelingslanden. Naast de digitale collectebus kunnen giften ook worden overgemaakt op rekeningnummer: NL21 INGB 0003 000 046 t.n.v. Missiesecretariaat Bisdom Roermond.
Op deze eerste zondag van de Veertigdagentijd wordt in de parochies de Vastenboodschap van bisschop Harrie Smeets voorgelezen/gepubliceerd.
Op de vrijdag en zaterdag vóór de vierde Zondag van de Veertigdagentijd wordt internationaal het initiatief '24 uur voor de Heer' gehouden. Het sacrament van boete en verzoening wordt dan centraal gesteld.
Op de vierde Zondag van de Veertigdagentijd is het halfvasten, ook wel Zondag Laetare genoemd.
Vandaag viert de Kerk het feest van Sint-Jozef. Paus Franciscus heeft 2021 uitgeroepen tot een Jaar van Sint-Jozef.
Academie Rolduc
Vandaag staat ook een lezing van Academie Rolduc gepland. Of deze kan doorgaan, is afhankelijk van de coronamaatregelen op dat moment.
Bekijk programma