In de katholieke Kerk wordt 2024 een themajaar van het gebed. Het Vaticaan heeft dit thema voor komend jaar uitgeroepen als voorbereiding op het Heilig Jaar 2025. Het bisdom Roermond heeft een aantal initiatieven rond het thema ‘gebed’ gepland en ook landelijk worden er enkele publicaties voorbereid. Het jaar van gebed zal in Nederland vanaf de Veertigdagentijd z’n beslag gaan krijgen.
Elke 25 jaar wordt er in de Rooms-katholieke Kerk een zogeheten Jubeljaar of Heilig Jaar gehouden. Dit is een oude traditie om schoon schip te maken en met nieuwe energie de toekomst tegemoet te gaan. Het laatste reguliere Heilig Jaar was het millenniumjaar 2000. Net als destijds heeft het Vaticaan als voorbereiding op dat Jubeljaar een thema voor het voorafgaande jaar vastgesteld. In 2024 is dat het gebed.
Initiatieven
Onder de titel ‘Gevoelig voor de Geest’ wordt op dit moment in het bisdom Roermond een aantal activiteiten voorbereid. Zo komt er een lezingenreeks over het gebed in diverse religieuze tradities. Elke lezing wordt steeds gevolgd door een gebedsviering. Daarnaast komt er een maandelijkse Stille Dag/Kloosterdag in verschillende Limburgse kloosters of retraitecentra. Verder wordt er gewerkt aan een podcastserie over het gebed, vespervieringen met uitleg over het getijdengebed, bezinnende gebedswandelingen of minipelgrimages en aandacht voor tal van plekken van gebed in het bisdom.
Op landelijk niveau wordt onder meer gekeken naar het uitbrengen van enkele publicaties over bidden. Hierin zullen onder meer de beden van het Onzevader verder worden uitgediept, in relatie tot het thema van het jaar 2025: Pelgrims van hoop. In de loop van januari en februari worden de plannen verder uitgewerkt. Het is de bedoeling dat vanaf het begin van de Vastentijd (14 februari) diverse materialen beschikbaar zijn. Uiteraard staat het parochies en religieuze gemeenschappen vrij om ook eigen initiatieven in het kader van het jaar van gebed te nemen.
Wat moet er gebeuren met het religieus erfgoed als een kerk gesloten wordt? Voor het antwoord op de vraag hoe om te gaan met dit soort religieuze voorwerpen ontwikkelde Museum Catharijneconvent in Utrecht een praktisch hulpmiddel: de Handreiking Roerend Religieus Erfgoed. Begin deze maand is een vernieuwde versie hiervan gepubliceerd. Deze aanvullende richtlijnen zijn een toevoeging aan de in 2011 gepubliceerde Handreiking Roerend Religieus Erfgoed en bevatten nieuwe kaders die passen bij de actuele situatie.
Museum Catharijneconvent in Utrecht houdt zich bezig met de bescherming van religieus erfgoed voor de Rooms-katholieke Kerk en de Protestante kerk in Nederland. Ook het bisdom Roermond is met het Catharijneconvent verbonden. De afgelopen jaren heeft in Limburg een uitgebreide inventarisatie van het roerend religieus erfgoed plaatsgevonden. De duizenden voorwerpen zijn geregistreerd in een database van het Catharijnevonent.
Het museum ontwikkelde de Handreiking Roerend Religieus Erfgoed samen met kerkelijke en erfgoedpartners, waaronder het bisdom Roermond. De kaders in de handreiking hielpen kerkeigenaren, beleidsmakers en erfgoedprofessionals de afgelopen tien jaar om op een doordachte en pragmatische manier om te gaan met religieus erfgoed en het behoud daarvan. Inmiddels zijn de omstandigheden op verschillende manieren veranderd, wat vraagt om nieuwe kaders. De Aanvullende Richtlijnen komen tegemoet aan die actuele vraagstukken.
Nieuwe omstandigheden
Zo neemt het aantal kerken dat gesloten wordt al jaren toe. Veel roerend erfgoed is de afgelopen jaren daarom ondergebracht in de enige kerk(en) die in de omgeving in religieus gebruik bleef/bleven. Dit zorgt op veel plekken voor problemen. Hoe draag je zorg voor het waardevolle erfgoed in de overvolle kluizen en orgelbalkons? Hoe bepaal je een goede nieuwe bestemming voor de bijzondere voorwerpen en hoe maak je keuzes als het gaat om behoud?
Bovendien komen vanwege de steeds verder voerende herbestemming van gebouwen ook niet roerende religieuze voorwerpen in het geding. Denk hierbij bijvoorbeeld aan biechtstoelen, doopvonten, altaren en doophekken. Welke kaders moet je volgen bij de herbestemming en afstoting van dergelijke interieuronderdelen? De Aanvullende richtlijnen bij de Handreiking komen ook tegemoet aan dit soort vragen.
Samenwerkingsafspraken
Samen met vertegenwoordigers uit de kerken, kloosters en het museale werkveld heeft Museum Catharijneconvent het afgelopen jaar gesproken over het zorgvuldig en kundig waarderen, selecteren, herbestemmen en afstoten van religieus erfgoed. Ruim een half jaar geleden kwamen de partijen voor het eerst samen om over de afspraken te praten. De input van alle betrokkenen deze middag vormde de basis voor de aangescherpte samenwerkingsafspraken tussen Museum Catharijneconvent en de kerken voor de komende jaren.
De Aanvullende Richtlijnen bij de Handreiking Roerend Religieus Erfgoed zijn beschikbaar op de website van Museum Catharijneconvent of via bijgaande links. Met vragen over het beheer van religieuze kunst kunnen kerkbesturen per e-mail contact opnemen met Lennart Willems, die zich sinds enkele maanden bij het bisdom met deze materie bezighoudt.
Aanvullende richtlijnen Oorspronkelijke handreiking Algemene info Stuur e-mail
Hoewel we al meer dan 2000 jaar met Kerstmis de geboorte van Christus vieren, is de kerststal als beeldengroep pas 800 jaar oud. Het was de Heilige Franciscus van Assisi die in 1223 de levende kerststal bedacht om het verhaal zichtbaarder te maken. Bij gelegenheid van dat jubileum heeft het bisdom Roermond een themamagazine over 800 jaar kerststal gemaakt.
Het magazine – een speciale editie van het bisdomblad De Sleutel – verschijnt dit weekeinde. In het blad wordt uitgelegd hoe Sint-Franciscus na een bezoek aan Bethlehem de kerststal bedacht en deze met Kerstmis 1223 in het stadje Greccio in Italië voor het eerst opzette. Zijn idee vond navolging en inmiddels is de kerststal niet meer bij Kerstmis weg te denken. Er zijn zelfs mensen die kerststalletjes sparen. Een van hen is pastoor Ruud Verheggen van Eijsden en omgeving. Hij heeft er ruim 900. In een uitgebreid interview vertelt hij hoe deze hobby zo uit de hand kon lopen en waarom de kerstgroep hem zo fascineert.
In het magazine ook een blik op een aantal bijzondere kerststallen, waaronder de oudste van Noord-Europa, die zich in Museum W in Weert bevindt. Verder een reportage van tv-presentator Leo Fijen, die naar Greccio reisde om daar de plek te zien waar Franciscus 800 jaar geleden zijn eerste kerststal opzetten. En cultuurtheoloog Frank Bosman probeert het geheim van de kerststal te ontfutselen: waarom spreekt dit tafereel zoveel mensen aan?
Dit en nog veel meer wetenswaardigheden over de kerststal zijn te vinden in dit themanummer van De Sleutel. Dit is tevens de afsluiting van de 50e jaargang van het bisdomblad De Sleutel. Wie jarig is, trakteert. Daarom is dit themanummer over 800 jaar kerststal in een grotere oplage gedrukt. Wie interesse heeft, kan een of meer exemplaren van dit themamagazine aanvragen (zolang de voorraad strekt).
Kwartaalbijeenkomst van de dekens met de bisdomstaf.
In samenwerking met het Kankerfonds Limburg vindt vandaag de actie 'Voor wie brandt jij een lichtje' plaats in dertien kapellen/kerken. Meer info
Op deze oudjaarsdag wordt de tv-mis uitgezonden vanuit de H. Hartkerk in Roermond-Oost. Voorafgaand is Mgr. René Maessen te gast in het Geloofsgesprek.
Vanaf 9.45 uur op NPO2.
In deze periode vindt de landelijke Actie Kerkbalans plaats: de belangrijkste fondwervingsactie voor parochies.