“Deze Kerstmis wordt een heel bijzondere. Zeker ook voor parochies. Ik begrijp goed dat niemand blij is met het afgelasten van de nachtmissen, maar het is dit jaar niet anders.” Dat zegt bisschop Harrie Smeets in een reactie op het besluit dat de gezamenlijke Nederlandse bisschoppen hebben genomen om op Kerstavond geen publieke nachtmissen te laten plaatsvinden.
“Het zal zeker een Kerstmis worden die we nooit zullen vergeten,” zegt Mgr. Smeets. “Maar misschien ook een Kerstfeest dat, zoals paus Franciscus deze week zei, kansen biedt om ons meer op het authentieke kerstverhaal van de geboorte van Christus te richten en minder op de wereldse en commerciële kanten van het feest.”
Gespreid
Met het besluit dat nu genomen is – geen nachtmissen, wel vieringen op 1e en 2e Kerstdag – zijn parochies volgens de bisschop in de gelegenheid om toch iets van kerstvieringen te houden en deze al dan niet te streamen. Doordat de kerken wel kunnen open blijven, kunnen mensen op gespreide momenten en individueel toch naar een kerk gaan om even bij de kerststal te bidden of een kaars op te steken. Ook dan gelden de regels om anderhalve meter afstand te houden en een mondkapje te dragen.
Aanvankelijk zag het ernaar uit dat Kerstmis volgens het bestaande protocol kon worden gevierd, maar door de nieuwe lockdown die de regering heeft afgekondigd, waren ook de bisschoppen genoodzaakt nieuwe maatregelen voor parochies te nemen. In het bericht dat woensdag 16 december is uitgegeven, staan deze precies omschreven. Daarnaast staan er op een speciale website van het bisdom en op de site Vier Kerstmis van de bisschoppenconferentie suggesties en tips om in deze vreemd tijd toch Kerstmis te kunnen vieren.
Dank aan parochies
De bisschop spreekt zijn grote dank en waardering uit voor iedereen in parochies die zich onder de huidige omstandigheden blijft inspannen om op de een of andere manier stil te staan bij de komst van Gods Zoon in de wereld. “Juist nu is het goed dat we ons blijven realiseren dat God ons niet alleen laat, maar onder ons aanwezig wil zijn,” aldus bisschop Smeets.
Bericht bisschoppen over Kerstvieringen Suggesties bisdom voor Kerstmis Vier Kerstmis
Bisschop Harrie Smeets heeft afgelopen najaar zijn Beleidsbrief 2020 gepubliceerd. In deze brief met de titel ‘Naar missionaire geloofsgemeenschappen’ beschrijft de bisschop hoe hij de toekomst van de parochies in Limburg ziet. Mgr. Smeets zet in op meer bestuurlijke samenwerking tussen kerkbesturen, waardoor er efficiënter gewerkt kan worden en er meer ruimte komt voor het verkondigen van het evangelie en het levendiger maken van de parochies. Hoe werkt dit in de praktijk?
De parochiefederatie Venlo-Stad is een goed voorbeeld van hoe meer samenwerking tussen parochies tot positieve resultaten kan leiden. Acht voorheen zelfstandige parochies in de stadsdelen Venlo-centrum, -noord, - oost en -zuid zijn de afgelopen jaren naar elkaar toegegroeid en staan op het punt te fuseren tot één nieuwe parochie. De bestuurders zijn daarbij niet over één nacht ijs gegaan, zo blijkt uit een gesprek met drie leden het federatiebestuur.
“Het proces van samenwerking is jaren geleden in Venlo-oost begonnen,” legt deken Spee uit in de grote bestuurskamer van zijn pastorie naast de Martinusbasiliek. “Ik was toen pastoor van twee parochies in die wijk en ik kreeg er twee andere parochies bij, waardoor de eerste clustervorming zich begon af te tekenen.” Toen Spee een paar jaar later deken van Venlo werd, werd duidelijk dat samenwerking in een nog groter verband nodig was. Hij werd niet alleen deken en pastoor van de binnenstad, maar bleef tegelijkertijd pastoor in Venlo-oost. Later schoven nog vier andere parochies aan, waardoor de federatie Venlo-Stad ontstond.
“Het huidige proces is in 2014 begonnen,” herinnert Spee zich. “We zijn toen in een van de kloosters van Steyl een paar keer met alle kerkbesturen bij elkaar gekomen. Daar hebben we gesproken over de toekomst van de kerk in Venlo en wat voor soort geloofsgemeenschap we willen zijn. Dat was erg goed, want daardoor werd het meteen voor iedereen duidelijk dat er maar één oplossing was: intensief samenwerken.”
Federatiebestuur
Er werd een overkoepelend federatiebestuur opgericht dat als kerkbestuur voor alle parochies fungeert. Per parochie kwam er een platform. “Daarin zitten de mensen die veel dagelijks werk in de verschillende kerken verrichten,” legt Thea Kuijer van het federatiebestuur uit. “Denk aan het verzorgen van de bloemversiering, onderhoudsklusjes, het bezoeken van ouderen of het geven van catechese.” Het federatiebestuur houdt zich bezig met zaken als financiën, gebouwen en algemeen beleid. Twee keer per jaar komen de platforms van alle parochies bij elkaar. “Daar hebben ze zelf om gevraagd,” zegt Paul Dullaert, die eveneens in het federatiebestuur zit. “De eerste bijeenkomst vond vorig jaar plaats, toen bisschop Smeets zijn kennismakingsronde door het dekenaat maakte. Dat was een groot succes. Iedereen zei: dat moeten we vaker doen. De leden horen graag van hun collega’s uit andere platforms hoe zij bepaalde dingen oplossen. Dat is heel goed voor de onderlinge band. Van een bloedgroepenstrijd of onderlinge concurrentie is totaal niets te merken.”
De parochies profiteren van elkaars kennis van zaken
Gevraagd naar andere voordelen van de intensievere samenwerking noemen Kuijer en Dullaert de gezamenlijke aanpak van de Actie Kerkbalans en de verbeterde communicatie via de website en de nieuwsbrieven. De parochies profiteren daarbij van elkaars kennis van zaken. “Ik denk dat het in deze tijd ook niet meer anders kan,” zegt deken Spee. “Van leden van kerkbesturen wordt veel deskundigheid gevraagd. Het is niet realistisch om te denken dat we voor alle parochies afzonderlijk voldoende kundige mensen kunnen vinden. Wel voor één gezamenlijk bestuur.”
Vastgoed
Als voorbeeld van een werkveld waarvoor specifieke kennis noodzakelijk is, wijst Dullaert op het beheer van gebouwen. “We hebben in deze federatie maar liefst elf rijksmonumenten. Om die te kunnen beheren, moet je goed op de hoogte zijn van wetgeving en allerlei procedures.” Recentelijk heeft de federatie enkele gebouwen verkocht. “Ik had nooit gedacht dat ik op mijn oude dag nog zoveel met vastgoed bezig zou zijn,” zegt Spee lachend. “En vooral niet dat ik het zo interessant zou vinden.”
Maar zijn hart ligt toch bij het pastoraat. Samen met een diaken en twee andere priesters vormt de deken het pastorale team van de federatie. “We bedienen vier kerken in verschillende delen van de stad. Dat is een bewuste keuze. Toen er kerken gesloten moesten worden, hebben we erop gelet dat er in elke wijk een kerk open bleef. Daardoor is het sacramentele leven in de hele federatie zichtbaar.”
Op de vraag wat parochianen van de bestuurlijke samenwerking merken, luidt het verrassende antwoord van Thea Kuijer: “Eigenlijk niks. De parochie is voor veel mensen de kerk waar ze op zondag naartoe gaan en daarin is niet veel veranderd. De mensen die naar een kerk gingen die nu gesloten is, zijn goed geïntegreerd in een van de andere parochies. Daar hebben we ook bewust op gelet, door bepaalde tradities mee te nemen naar de nieuwe parochie.”
De Beleidsbrief van de bisschop is in het federatiebestuur uitgebreid besproken en heel positief ontvangen. “Het is goed dat de bisschop niet blijft afwachten, maar zegt welke kant we op moeten,” meent Dullaert. “In onze federatie is gebleken dat krachten bundelen positief werkt. Ik ben blij dat we het zo gedaan hebben.” De volgende stap is een officiële fusie, waardoor er juridisch één nieuwe parochie ontstaat. “Dat is veel handiger voor het afsluiten van contracten, voor de ledenadministratie, voor de boekhouding. Dat wordt allemaal veel simpeler,” soms Dullaert de voordelen op.
Missionair
Eén onderdeel uit de Beleidsbrief dat in Venlo wel wat discussie opleverde, was de oproep om als parochies meer missionair te worden. “Eerlijk gezegd hebben we ons afgevraagd wat de bisschop daar nu precies mee bedoelt,” zegt Kuijer. “Onze priesters doen wat ze kunnen en de vraag is wat nog meer mogelijk zou zijn? We hopen dat het bisdom daar wat handvaten voor kan bieden.”
Deken Spee: “Als ermee bedoeld wordt dat we als Kerk zichtbaarder moeten zijn in de stad, ligt daar inderdaad nog wel een taak. Ik verbaas me er soms over dat mensen die ik ken bij de gemeente of bij andere organisaties helemaal niet weten wat de parochies allemaal doen. Zeker als het om armoedebestrijding of de opvang van mensen met problemen gaat, zijn wij heel actief. Niet iedereen weet dat. Misschien moeten we dat inderdaad meer uitdragen. Men is soms een beetje verlegen met de Kerk, terwijl wij graag dienstbaar willen zijn.”
Parochianen uitdagen om zelf meer als gelovige naar buiten te treden, is volgens Spee niet ze eenvoudig. “Van de ouderen kun je dat eigenlijk niet meer verwachten. Maar in de Familiekerk in Venlo-oost is wel een aantal enthousiaste jonge gezinnen. Er is een heel levendig koor en er zijn veel diaconale activiteiten. Vorig jaar hebben we ook thema-avonden over de encycliek Laudato Si’ gehouden. Die werden heel goed bezocht,” aldus Spee. “We zien onze federatie graag als een gemeenschap van gemeenschappen, precies zoals de bisschop het ook omschrijft.”
Het is dit jaar misschien wel belangrijker dan ooit dat parochies aandacht besteden aan de Actie Kerkbalans. De coronapandemie maakt duidelijk dat er grote behoefte is aan zingeving en de Kerk kan daarin een belangrijke rol spelen.
Om dat te kunnen doen, is het wel van belang dat parochianen meehelpen een solide financieel draagvlak onder de parochie te leggen. Niet alle parochianen zijn zich daarvan bewust. Daarom is het goed om regelmatig op een positieve manier aandacht te blijven vragen voor Kerkbalans.
Van 16 tot en met 30 januari wordt weer de jaarlijkse campagne voor Kerkbalans gehouden. Alle parochies die promotiemateriaal hiervoor hebben besteld, hebben dit inmiddels ontvangen. Het motto van de campagne luidt dit jaar ‘Geef vandaag voor de kerk van morgen’. Die slogan slaat de spijker op z’n kop.
Door de maatregelen rond corona zijn mensen meer en meer op zichzelf en hun kleine kring aangewezen en dan is de parochie een plek van verbinding, al dan niet via internet. Daarom is het goed om parochianen te vragen om dit jaar extra gul te geven, zodat de parochies in deze vreemde tijd mensen het gevoel kunnen blijven geven dat ze erbij horen en welkom zijn.
Parochies die op zoek zijn naar inspiratie hoe ze de campagne voor de Actie Kerkbalans dit jaar kunnen aanpakken, kunnen terecht op de landelijke website van Kerkbalans. Daar staan tal van voorbeeldteksten, suggesties en bruikbare tips en materialen om de campagne vorm te geven.
Op woensdag 25 november vroeg Kerk in Nood aandacht
voor de vervolging van gelovigen
- met name christenen - overal in de wereld.
Een groot aantal kerken werd op die Red Wednesday
in rood licht gezet.
Ook in Limburg nam een groot aan tal kerken hieraan deel.
Vandaag viert de Kerk de 4e Zondag van de Advent. Het is bijna Kerstmis.
Ondanks de bijzondere omstandigheden viert de Kerk deze dagen de geboorte van de Heer.
Suggesties om Kerstmis anders te vieren
Op deze zondag onder het octaaf van Kerstmis viert de Kerk het feest van de Heilige Famillie.
Alle parochies zijn uitgenodigd om in de Oudjaarsnacht om 24.00 uur de klokken te luiden bij het begin van het nieuwe jaar.
Op Nieuwjaarsdag viert de Kerk het feest van de H. Maria, Moeder van God. Op deze dag wordt ook speciaal gebeden voor vrede in de wereld.
Zoals sinds enkele jaren gebruikelijk - en zeker gezien de huidige coronamaatregelen - houdt de bisschop géén Nieuwjaarsreceptie.
Vandaag viert de Kerk het hoogfeest van de Openbaring des Heren, ook wel Driekoningen genoemd.
Vandaag viert de Kerk in het bisdom Roermond maar liefst twee eigen heiligen: H. Gerlachus van Houthem en H. Pater Karel Houben van Munstergeleen.
Driemaandelijkse vergadering van de dekens met de staf van het bisdom.
Met het feest van de Doop van de Heer wordt vandaag de Kersttijd afgesloten.